Phương pháp vẽ chân dung

Như đã trình bày trong phần lời tựa của quyển “Những vấn đề cơ bản về hình họa và phương pháp vẽ một đầu tượng” thì vẽ là một trong những khả năng cơ bản nhất của con người, thậm chí có thể nói rằng: Vẽ là một trong những bản năng tuyệt vời của con người.

Như vậy, vẽ theo bản năng thì không khó, nhưng học vẽ để phát triển năng khiếu bẩm sinh để trở thành người biết vẽ và sáng tạo bằng hình vẽ mỹ thuật là cả một quá trình học, khổ luyện có phương pháp. Con người là đối tượng khó vẽ nhất. Muốn vẽ được hình tượng con người dưới dạng bài vẽ nghiên cứu thì phải trải qua nhiều giai đoạn học tập, rèn luyện. Tiến trình học vẽ thì vẽ hình họa là môn học nhằm rèn luyện khả năng quan sát, nhìn ngắm khám phá, vẽ lại đối tượng theo mắt thấy. Quá trình học tập, rèn luyện này phải đi từ thấp đến cao, vẽ từ các mẫu có cấu trúc dễ cho đến khó. Qua đó cũng rèn luyện khả năng cảm thụ, cảm xúc và thị hiếu thẩm mỹ về hình.

Trước khi vẽ đầu người thì phải vẽ đầu tượng, trước khi vẽ đầu tượng thì điều kiện tiên quyết là học viên bắt buộc phải biết vẽ tốt đầu tượng vạt mảng, đầu tượng lột da. Nhưng trước khi vẽ đầu tượng vạt mảng thì người học phải vẽ tốt các mẫu tĩnh vật. Mà trước khi học vẽ tĩnh vật thì phải được học và vẽ thật tốt các khối hình cơ bản như hình vuông, tròn, chữ nhật, tam giác, lục giác, bát giác, hình trụ, đa giác. Tại sao phải có quy trình học như thế?

Bởi lẽ, theo góc độ nghiên cứu về tạo hình, về cấu trúc, phần bên khuất bên trong của vật thể (nếu không giảng giải phân tích thì khó nhận thấy), người có học vẽ một cách chính quy thì phải hiểu rõ những phần chìm khuất này. Nó chình là hình khối, xương, cớ của khu vực cần vẽ.Ở phần đầu tưỡng hay chân dung đầu người thì trước tiên chúng ta phải chú ý nghiên cứu về cấu trúc khối rồi sau đó mới tới phần cơ thể học (anatomy).

Xét về góc độ hình khối hay cách quy các vật thể vào hình khối trong không gian mọi vật thể đều đươc cấu tạo bởi một hay nhiều khối. Thí dụ: Cấu trúc khối của cái chai là sự phối hợp giữa hai loại hình khối: Khối trụ (thân chai và cổ chai), khối cầu là phần kết nối giữa thân và cổ chai (một nửa khối cầu). Về phần đầu người hay đầu tượng chúng ta cũng quan sát thấy có các khối cơ bản chìm khuất bên trong như sau:

Phần cổ là hình khối trụ. Phần đầu là hình khối cầu (khối tròn) và hình khối tam giác (từ xương hàm xuống cằm rồi tới vị trì hai lỗ mũi). Phần lỗ mũi là hình khối tam giác….Vẽ đầu tượng không giống vẽ đầu người (hay gọi là chân dung đầu người), điểm khác biệt cơ bản là ở chỗ: Đầu tượng chính là sự mô phỏng lại đầu người thật theo ngôn ngữ khối ba chiều và đúc nó ra bằng thạch cao, xi măng. Nhựa pô ly hoặc tạc trực tiếp vào gỗ hay vào đá. Như vậy, đầu tượng là hình mẫu bất động. Còn đầu là người mẫu sống, chuyển động dược. Nó có sự sống, nói năng biểu hiện cảm xúc  trên mặt (thông qua sự chuyển động của xương, cơ dưới lớp da) Cón nữa, đầu tượng thì thường chỉ có một mầu (tượng thạch cao toàn trắng, tượng gỗ thì toàn mầu nâu, tượng đồng thì mầu kim loại), nhưng đầu người thì chúng ta có: màu da người, màu tóc, màu mắt, môi… thậm chí cả trang phục.